بارها شاهد وقوع حوادث مختلف در ساختمان‌های بلندمرتبه بوده‌ایم، حوادثی که از آسانسور شروع و به آسانسور ختم میشود. حوادثی که یا هنگام نصب و راه‌اندازی یا هنگام بهره‌برداری از این وسیله حادث شده و در دفعاتی موجب مرگ و معلولیت افرادی نیز شده است.
زمان وقوع آخرین حادثه مرتبط با آسانسور چندان دور هم نیست، شاید همزمان با تهیه این گزارش هم کسی در آسانسوری گیر افتاده یا در حین احداث تاسیسات آن در حادثه‌ای گرفتار شده باشد. همه این حوادث ریشه در ایمنی و رفتارهای ایمن دارد.
گاهی در حین نصب و راه‌اندازی آسانسور، به‌دلیل سقوط کابین یا سقوط در چاله آسانسور، منجر به مرگ یا معلولیت و مصدومیت فرد میشود یا اینکه فرد یا افرادی در کابین آسانسوری گیر می‌افتند و گاه ساعت‌ها با اضطراب شرایطی سخت را تحمل می‌کنند، یا کابین یک آسانسور در ساختمانی اداری، تجاری یا مسکونی، به همراه سرنشینان آن سقوط می‌کند یا دچار اتصال برق میشود.
اینکه چه زمان‌هایی استفاده از آسانسور ممنوع است و خطرآفرین و اینکه این وسیله در چه شرایطی ایمن خواهد بود… همه از مواردی است که باید همگان در خصوص آن اطلاعات مناسبی داشته باشند. طبق آمار سازمان آتش نشانی شیراز، حوادث مربوط به آسانسورها رتبه اول را در فهرست سوانح به خود اختصاص داده و حالا وقت آن است که در این موضوع دقیق شد و از سکوت و سانسور کردن مشکلات مربوط به آسانسور پرهیز کرد.
محمدمهدی شایق، مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: یکی از حوادثی که به صورت متعدد در شیراز روی می‌دهد و آتش نشانان ایستگاه‌های ۱۶ گانه را به محل می‌کشاند، وقوع حادثه به وسیله آسانسور است.
وی با اشاره به اینکه افزایش آمار چنین حوادثی نگران کننده است، افزود: وقوع چنین حوادثی باعث از بین رفتن جان کسانی میشود که نان آور چندین خانواده هستند.
شایق، علت وقوع اغلب حوادث مرتبط با آسانسور در هنگام نصب را رعایت نکردن مسائل ایمنی کار و مهار نشدن صحیح کابین آسانسور، اعلام و اضافه کرد: بیشترین حوادث سقوط کابین یا افتادن افراد به درون چاهک بر اثر بی‌دقتی نصاب و تعمیرکار است که بی‌شک از خطرات این گونه بی‌احتیاطی‌ها خبر ندارند.
شایق معتقد است: رشد سازه‌ها در شیراز به‌عنوان یک کلانشهر روبه ترقی، ملزوماتی هم دارد که از مهمترین آنها توجه به نکات ایمنی است. بسیار شاهد بوده‌ایم افرادی که مشاغل مربوط به ساختمان سازی را انتخاب کرده‌اند از دانش اندکی در این زمینه برخوردار بوده‌اند که این موضوع باعث حوادث گوناگون میشود. نصب و تعمیر آسانسورها توسط افراد غیر حرفه‌ای و سپردن کار به کارگران غیر‌متخصص از دلایل بروز این قبیل فجایع است.
این مقام ایمنی شهری، بی‌تجربگی نصاب را از بزرگترین علل بروز مشکلات آسانسورها دانست و ادامه داد: بی تجربگی و نداشتن دانش کافی در زمینه نصب همچنین استفاده از قطعات بی‌کیفیت و غیراستاندارد از عمده دلایل افزایش حوادث مربوط به آسانسور در شیراز است.
شایق، بی‌توجهی به ظرفیت آسانسور را از دیگر مشکلات، عنوان و خاطرنشان کرد: هنوز هم بعضی افراد هستند که بدون توجه به ظرفیت اعلام شده، سوار آسانسور می‌شوند و این موضوع را شوخی می‌پندارند. در بسیاری از مواقع افرادی که در آسانسور محبوس می‌شوند از اینکه هوای داخل کابین تمام شود می‌ترسند که این یک باور اشتباه است و هوای داخل آسانسور هرگز تمام نمی‌شود و این ترس حوادث بدتری را رقم می‌زند.
شایق توصیه کرد: اگر فردی در آسانسور محبوس شد باید ضمن حفظ آرامش با شماره ۱۲۵ تماس بگیرد یا اینکه با صدای بلند و ضربه‌زدن به کابین کمک بخواهد.
وی، سقوط کابین در چاهک آسانسور را حادثه‌ای شایع، اعلام و تصریح کرد: این حادثه با توجه به ارتفاع چاهک آسانسور معمولا منجر به فوت یا صدمه بسیار شدید میشود. بی‌دقتی تعمیرکاران و نصابان در زمان سرویس و و تعمیر آسانسور و بازماندن در آن منجر به سقوط افرادی میشود که بدون توجه به نبود کابین در را باز کرده و قصد ورود به آسانسور را دارند.
برای اطلاع بیشتر از معضلاتی که آسانسورهای غیر استاندارد برای ساکنان مجتمع مسکونی به وجود آورده، به سراغ رستم شعبانی ساکن یکی از بلند مرتبه‌های معالی‌آباد که تجربه گیر افتادن در آسانسور را داشته است رفتیم. این شهروند ترس از خفگی را مشکل خود در این مواقع عنوان کرد، ترسی که باعث شده مدت ۳ سال از طریق پله‌ها مسیر پارکینگ تا طبقه سوم را طی کند.
موضوعی که ایزدی مدیر روابط عمومی آتش نشانی شیراز آن را مردود دانست و گفت: ترس از تمام شدن هوا در آسانسور بی‌مورد است و همیشه هوای کافی در کابین وجود دارد.
حمید مرادی نیز که مردی ۴۰ ساله است، از این که دست یا قسمتی از بدن همسر و پسر ۷ ساله‌اش در میان دیوار و کابین گیر کند، وحشت دارد. او گفت: در زمان دانشجویی شاهد بوده که یک دختر بچه در میان دیوار و کابین آسانسور گیر کرده و جان خود را از دست داده است.
مدیر روابط عمومی آتش نشانی شیراز، خطر گیر کردن اعضای بدن افراد را یکی از موارد جدی، عنوان و اضافه کرد: بعضی از اتاق‌های آسانسور فاقد در است، این مسئله آسانسورها را به کانون خطر تبدیل می‌کند چرا که هر لحظه امکان گیر کردن لباس یا قسمتی از اعضای بدن میان دیوار و کابین وجود دارد.
حسن ایزدی گفت: اتاقک آسانسور نیز از محل‌های پرخطر است بنابراین همیشه باید در آن بسته باشد و از ورود افراد متفرقه به داخل اتاقک جلوگیری شود. این محل به علت وجود قطعات متحرک زیاد حس کنجکاوی بچه‌ها را برانگیخته می کند و حادثه هولناک بوجود می‌آورد.
با توسعه بلندمرتبه‌سازی، استفاده از آسانسور یک رویه معمول در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و خدماتی شده است، به گونه‌ای که طی سال‌های اخیر حتی ساختمان‌های ۲ یا ۳ طبقه هم آسانسور را به‌عنوان یکی از فاکتورها، پیش‌بینی و لحاظ می‌کنند.
آسانسور و وجود آن در ساختمان، از سوی مردم یکی از ویژگی‌های منازل مسکونی آپارتمانی محسوب میشود و اگر خانه‌ای آسانسور نداشته باشد، کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد. لازمه کاهش میزان حوادث مرتبط با آسانسور، ارائه آموزش‌های مختلف به شهروندان است.
بی‌تردید سازمان آتش‌نشانی یکی از دستگاه‌های مسئول در این ارتباط قلمداد میشود که می‌تواند به‌لحاظ کارشناسی، شرایط یک آسانسور ایمن و استفاده مناسب از آسانسور را تشریح کرده و از طرفی، برای مردم روشن کند که اگر با مشکلی در آسانسور مواجه شدند، چه باید کرد؟ از طرفی سازمان‌هایی نظیر نظام‌مهندسی و شهرداری‌ها، تعیین کننده بایدها و نبایدهای ایجاد سازه‌ای به‌نام آسانسور و ساختارهای استاندارد و ایمن آن به‌شمار می‌روند و دستگاهی به‌نام استاندارد، ملزم است ورودی مناسب و به‌موقع به این موضوع داشته باشد و در حد وظایف، به شکلی مطلوب عمل کند.
