آسانسورها در دنیای امروز، نقشی غیرقابل چشم‌پوشی را بازی می‌کنند. نظر برخی بر آن است که آسانسورها از بالابرهای ساده‌ی زنجیری یا ریسمانی آغاز شدند. در گذشته آسانسورها معمولاً به وسیله‌ی نیروی گرفته شده از بخار و آب و یا به وسیله‌ی نیروی دست، کار می‌کردند. اما اکنون از آن زمان سال‌ها می‌گذرد و صنعت آسانسورسازی با پیشرفت روز افزون خویش، انتخاب‌های بسیاری را در اختیار ما قرار می‌دهد. در این مقاله سعی بر این است که به سؤال «آسانسور هیدرولیکی چیست؟» پاسخ دهیم. در ادامه مطالبی را درباره‌‌ی آسانسور هیدرولیکی و جایگاه آن، انواع، مشخصات فنی، مزایا و معایب آن خواهید خواند
- آسانسور هیدرولیکی چیست و جایگاه آن چگونه است؟
- انواع و مشخصات فنی آسانسور هیدرولیکی
- مزایا و معایب آسانسور هیدرولیکی
آسانسور هیدرولیکی چیست و جایگاه آن چگونه است؟
آسانسور هیدرولیکی حدود ۶۰ سال پیش در صنعت آسانسورسازی به محبوبیت دست یافت. پیش از شروع قرن ۲۱، با ورود آسانسورهای بدون موتورخانه (MRL) آسانسورهای هیدرولیکی با رقابت‌های روز افزونی روبرو شد. با وجود این، امتیازاتی همچون هزینه‌ی نگهداری کم، انعطاف‌پذیری بالا در طراحی اتاقک، امنیت بالا و نصب آسان و مقرون به صرفه‌ی آن، باعث متمایز شدن این نوع آسانسور شده است. اگر چه همه روزه شاهد افزایش کاربرد آسانسورهای بدون موتورخانه (MRL) هستیم اما این‌ها دلیلی بر کاهش کاربرد آسانسور هیدرولیکی نیست و استفاده از این‌گونه آسانسورها در کشورهای در حال توسعه با افزایش چشم‌گیری همراه است.
از قرن ۱۹ میلادی، آسانسورهای کابلی و هیدرولیکی آبی برای جابه‌جایی عمودی مورد استفاده بود. در سال‌های ۱۹۵۰ آسانسورهای هیدرولیکی روغنی تقریباً همزمان در آلمان و ایالات متحده‌ی آمریکا به صنعت آسانسورسازی راه پیدا کردند و بلافاصله توانستند به محبوبیت دست یابند. در ابتدا کاربرد آسانسور هیدرولیکی اغلب برای بار بود اما با بهبود عملکرد آن و به دلایلی اقتصادی، این‌گونه آسانسورها برای جابه‌جایی افراد نیز مورد استفاده قرار گرفت. دلایل اقتصادی که باعث شد این‌گونه از آسانسورها جایگاه بهتری را برای استفاده‌های عمومی‌تر پیدا کنند مربوط به هزینه، ابزار و کار کم برای نصب می‌شد.
بر اساس گزارش سازمان ملی صنعت آسانسور در ایالات متحده (NEII) شرکت‌ها در دهه‌ی هفتاد میلادی آسانسورهای هیدرولیکی بیشتری را نسبت به انواع آسانسورهای کششی ساختند و در سال‌های ۱۹۸۰ تولید آنها بیش از دو برابر آسانسورهای کششی بود. نزدیک به ۷۰ درصد آسانسورهای ساخته شده در ایالات متحده آمریکا تا سال ۲۰۰۰، آسانسورهای هیدرولیکی بودند.
از سال ۱۹۹۵، شرکت‌های بزرگ صنعت آسانسورسازی توجه خود را معطوف به نوع جدید آسانسورها یعنی نوع بدون موتورخانه (MRL) کردند. با وجود امتیازات بالای این‌گونه از آسانسورها از جمله فضای اشغالی کم برای ساخت و راه‌اندازی، هزینه‌ی این‌گونه آسانسورها همچنان از آسانسورهای هیدرولیکی بیشتر است. اما مهم‌تر از هرچیز، آسانسورهای هیدرولیکی بازاری پایدار را به دلیل سطح بالای امنیت و نصب آسان در اختیار دارند. در عرصه‌ی رقابت، شرکت‌های سازنده آسانسورهای بدون موتورخانه (MRL) همواره سعی داشته‌اند با استفاده از دو برهان مصرف انرژی بالا و مشکلات زیست‌محیطی با محبوبیت پایدار آسانسورهای هیدرولیکی مقابله کنند. این دو برهان در اصل از شرکت‌های سازنده‌ی آسانسورهای کششی گرفته شده است. اما این موضوع در حالی است که در این مورد شکایتی از مصرف‌کنندگان نهایی دریافت نشده است.
بخش بزرگی از کاربرد آسانسور هیدرولیکی مربوط به کشورهای در حال توسعه است. بسیاری از این‌گونه کشورها بجز موارد خاص پر جمعیت و کم مساحت، مقدار قابل توجهی از ساختمان‌های نه چندان بلند دارند. در برخی از این کشورها صنعت آسانسورهای هیدرولیکی با پیشرفت قابل ملاحضه‌ای همراه بوده است که باعث کاهش قیمت و بهبود عملکرد این‌گونه آسانسورها شده است. امتیازات برجسته‌ی این‌گونه از آسانسورها مخصوصاً امنیت و راحتی آن باعث متقاعد شدن شرکت‌ها و افراد به استفاده از آن شده است. در نتیجه، میزان کاربرد آسانسور هیدرولیکی ۶۰ درصد بیش از آسانسورهای کششی در سراسر دنیا است. البته این میزان با ورود آسانسورهای بدون موتورخانه کمی دچار کاهش شده است اما همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است.
انواع و مشخصات فنی آسانسور هیدرولیکی
نوع معمولی: این نوع از سیلندرهای زیرزمینی استفاده می‌کند و برای ساختمان‌های کم‌ارتفاع ۲ تا ۵ طبقه(گاهی تا ۸ طبقه) بسیار مورد استفاده است. سرعت آسانسور هیدرولیکی در حدود یک متر در ثانیه است.
نوع بدون حفره (Holeless): این نوع در سال‌های ۱۹۷۰ توسعه یافت و از سیلندر روی زمین استفاده می‌کند. این تغییر کاربری باعث تغییر در قیمت و ایجاد کارکرد بهتر محیطی برای ساختمان‌های دو الی چهار طبقه شده است.
نوع Roped: در این مدل از آسانسورها جک و یا پیستون از طریق سیم بکسل به کابین متصل شده است.
آسانسورهای هیدرولیکی از پمپ فشار روغن، موتور و شیر صنعتی برای راندن روغن به درون سیلندر و پیستون استفاده می‌کند که در نتیجه‌ی آن اتاقک آسانسور به حرکت در می‌آید.
مزایا و معایب آسانسور هیدرولیکی
همانگونه که اشاره شد، نصب آسانسورهای هیدرولیکی هزینه‌ی کمتری نسبت به آسانسورهای کششی دارد و آنها فضای کمتری را درون ساختمان اشغال می‌کنند. همچنین این‌گونه از آسانسورها در جابه‌جایی بارهای سنگین، از عملکرد بهتری برخوردار هستند چرا که آنها نسبت به نوع کششی قدرت‌مندتر هستند.
از طرف دیگر، یکی از معایب اصلی آسانسورهای هیدرولیکی، سرعت پایین آن‌هاست. همچنین کارایی روغن به عنوان مایع هیدرولیک با تغییر دما می‌تواند دچار تغییر شود. بنابراین همیشه به سیستم کنترل نیاز است. این‌گونه آسانسورها سیستمی با حرارت بالا هستند. روغن ممکن است زیر آسانسور درون زمین نشت کند و باعث آلودگی آب زیر زمین شود. از جهت دیگر، این‌گونه از آسانسورها انرژی بیشتری را نسبت به آسانسورهای کششی مصرف می‌کنند. پمپ فشار روغن آنها در خلاف جهت جاذبه و به سمت بالا عمل می‌کند اما این انرژی زمانی که به ارتفاع اولیه‌ی خود باز می‌گردد، از دست می‌رود.
در مقابل باید توجه داشت که آسانسورهای کششی هزینه‌ی نصب بیشتری را می‌طلبد. همچنین این‌گونه از آسانسورها نگهداری سخت‌تری نسبت به نوع هیدرولیکی دارند.
همانگونه که در سطور بالا خواندید، استفاده از آسانسورهای هیدرولیکی برای ساختمان‌های کم ارتفاع به دلیل هزینه‌ی نصب کم و نگهداری آسان، فضای اشغالی کمتر و همچنین آزادی در طراحی زیباتر انتخاب مناسبی است. از این رو در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که دارای ساختمان‌های کم‌ارتفاع زیادی هستند، این‌گونه از آسانسورها استفاده‌ی بسیار بالایی دارد. همچنین امنیت، این‌گونه از آسانسورها آن را به انتخاب مناسبی تبدیل کرده است.
