مقاله کاملی درباره آسانسور در سازه
نحوه انتقال بار آسانسور:
در عمل نیروی آسانسور بین تیر هایی که در اطراف داکت قرار داده میشوند و شاستی آسانسور هم به این تیر ها متصل می گردد منتقل می گردد اما از لحاظ فنی در اطاقک آسانسور تکیه گاه هایی که در اطراف حفره آسانسور قراردارند و نیروی وزن اطاقک به این تکیه گاه ها وارد می شود نیروی کلی را تحمل مینمایند آسانسورهای معمولی ازچهار عدد نبشی برای دور باکس آسانسور استفاده میشود. این نبشی ها در تراز طبقات بهتیرهای سقف مهار میگردند.
اتصال آسانسور به سازه:
سازه آسانسور تنها از یک وجه به سازه اصلی متصل است.برای طراحی اتصالات آسانسور جدولی داریم که مثلاً میگه اگه ظرفیت آسانسور ما ۶یا ۸ نفره هست از چه نبشی ، از چه ریل راهنمایی ، از چه براکتی و … استفاده کنیم.در مورد نحوه اتصال : بصورت عمومی در ساختمانهای بتنی با قرار دادن plate تویتیر یا هر جایی که قابلیت اتصال داره بوسیله شاخک هایی نبشی های آسانسور رو بهاونها جوش میکنند .نبشي فقط نقش ريل دارد و باربر نيست.سازه آسانسور به مهاربند نياز ندارد يكديافراگم داريم با باري محوري كه توسط كابل تحمل ميشود و به تیر های دور باکس واقع در خرپشته وارد منتقل میشود.
معمولا از مدل سازی اثر اسانسور در etabs صرف نظر میشود .چون سازه آسانسور کاملا جدا از سازه می باشد بهتر است فنداسیون آن نیز بصورت جداگانه طراحی شود. چاله آسانسور باید درتمامی موارد تعبیه گردد و در طراحی پی باید محل چاله آسانسور در نظر گرفته شود.
نحوه مدل کردن چاله آسانسور در SAFE
چاله آسانسور در نرم افزار Safe تنها یه صورت یک بازشو تعریف شده و با توجه به سادگی طراحی دستی ان امکان پذیر است. همچنین در پی های گسترده با تنظیمات در بخش Detailing می توان آرماتورهای گوشه های باز شو را مطابق ایین نامه بدست آورد .چون نرم افزار SAFE قادر به طراحی در حالتی که در پی اختلاف تراز وجود دارد، نیست و سطح را در یک تراز در نظر می گیرد…شاید بهترین راه طراحی دستی چاله آسانسور باشد، ولی چون چاله آسانسور ابعاد کوچکی دارد می توان عملکرد آن را با پی یکنواخت در نظر گرفت و پی را کلا در یک تراز طراحی کرد….اگر ابعاد چاله آسانسور بزرگ باشد به صورتی که عملکرد آن مجزا از پی باشد می توان چاله را به صورت یک پی مجزا در نرم افزار مدل و طراحی کرد
تصویر زیر شماتیک کلی روند آنالیز طراحی آسانسور را نشان می دهد :
مقادیر وردی سیستم شامل موارد زیر می باشد : ۱- نوع ساختمان (مسكوني، تجاري،بيمارستاني، مدرسه و غيره)
2- تعداد كل طبقات
3- تعداد طبقات جمعيت دار
4- اگر واحد غبر مسكوني است تعداد اتاقها در هر واحد و تعداد واحدهاي هر طبقه و در غير اينصورت مساحت مفيد هر طبقه
5- جمعيت هر طبقه
6- كل تراول (طول مسير حركت آسانسور)
7- ارتفاع طبقت
8- در صورت خاص بودن ساختمان (مهد كودك، خانه سالمندان، معلولين و …)
پس از کسب اطلاعات بالا پردازش های زیر می بایست بر روی آنها و یا جداگانه انجام پذیرد
۱- تعيين جمعيت كل ۲- تعيين جمعيت در زمان ترافيك
3- زمان انتظار براي دريافت سرويس (Interval)
4- زمان يك سفر كامل Round Trip Time
پارامترهاي مهم مؤثر در محاسبه زمان يك سفر كامل:
– زمانهاي پياده و سوار شدن
– زمانهاي پرش
خر وجی های زیر پس از پردازش :
تعداد آسانسور سرعت آسانسور
ظرفيت آسانسور
نوع كنترل:
– گروهي و تعداد آن
– مجزا
پس از آنالیز های بالا طراحي آسانسور در سه مرحله زیر انجام می پذیرد استاندارد مورد نظر در طراحي: EN81 می باشد)
پس از آناليز ترافيك و بررسي محدوديتهاي ابعادي كه بر اساس فرم صفحه بعد اطلاعات اوليه آن از طريق بازديد از محل و يا نقشه هاي ابعادي و مشاوره با كارفرما صورت مي گيرد. امر طراحي آسانسور صورت مي گيرد.
فاز اول – بررسي و تعيين آبعاد و اندازه ها فاز دوم – بررسي و تعيين مشخصات فني قطعات
فاز سوم – تهيه نقشه هاي اجرايي جهت عمليات نصب و راه اندازي
——————————————————
فاز اول طراحي: طراحي ابعاد و اندازه ها
پس از انتخاب آسانسور مناسب از نظر تعداد، سرعت و ظرفيت كه با بررسي محاسبات ترافيكي و محدوديتهاي ابعادي صورت پذيرفت، بر اساس جداول ابعاد و اندازه هاي مطابق مقررات EN81 و توصيه هاي ISO كه در صفحات بعد آمده است. سعي مي شود مناسبترين ابعاد و اندازه ها انتخاب گردد. شايان ذكر است ابعاد و اندازه هاي ارائه شده صرفا” براي آسانسورهاي معمولي و استاندارد مي باشد. در شرايط خاص و آسانسورهاي گرد، آسانسورهاي پاناروما(شيشه اي) و يا آسانسورهاي صنعتي، ابعاد و اندازه ها بر اساس شرايط موجود تعيين مي گردد اما همواره سعي مي شود مقررات EN81 براي ميزان فضاي هر مسافر (مساحتها) رعايت گردد.
خروجي هاي فاز اول طراحي عبارتند از:
تعيين ابعاد چاهك (عرض – عمق – ته چاه Pit – اورهد – طول مسير) تعيين ابعاد موتورخانه و محل آن (طول – عرض – ارتفاع – بالا يا پايين)
تعيين ابعاد كابين (يك طرف درب – دو طرف درب)
تعيين نوع دربها و سمت بازشو (چدني – سربي – در ابعاد مختلف)
نوع وزنه تعادل و ابعاد آن (چدني – سربي – در ابعاد مختلف)
موقعيت وزنه تعادل (پشت كابين – بغل كابين)
فاز دوم طراحي: تعيين مشخصات فني قطعات :
پس از انتخاب ابعاد و اندازه ها، فاز دوم طراحي كه در واقع مشخص نمودن دقيق پارامتر هاي فني قطعات مي باشد شروع مي شود. ابعاد و اندازه هاي طراحي شده براي چاهك، كابين و درب ها پارامتر هاي بسيار مهمي هستند كه در انتخاب مشخصات فني قطعات مؤثر مي باشد. لذا عوامل اصلي مهم، در انتخاب قطعات و مشخصات فني آنها عبارتند از:
عوامل موثر در انتخاب تجهيزات ۱- نوع استادارد EN81
2- سرعت آسانسور
3- ظرفيت آسانسور
4- طول مسير حركت (تراول) آسانسور
5- ابعاد و اندازه ها (چاهك، موتورخانه، كابين، درب)
6- نوع كاربري آسانسور
7- محيط كاربري آسانسور
8- اتخاب نوع و كيفيت حركت آسانسور
فاز سوم طراحي: تهيه نقشه هاي اجرايي جهت عمليات نصب و راه اندازي :
پس از طراحي ابعادي و تعيين مشخصات فني قطعات و تجهيزات، نقشه هاي اجرايي جهت آماده سازي چاه و همچنين نحوه قرارگيري و نصب تجهيزات و نقشه هاي مدار هاي كنترل تهيه مي گردد. در اين مرحله از طراحي پارامتر هاي زير مشخص مي شود.
1- نحوه اسكلت فلزي و آهن كشي جهت چاهك هاي آجري (محل نصب براكت هاي ريل)
2- نحوه پليت گذاري براي چاهك هاي بتني (محل نصب براكت هاي ريل)
3- نحوه قرارگيري تجهيزات آسانسور براي عمليات نصب
4- مشخص نمودن محل سوراخهاي سكوي موتورخانه
5- نحوه بتن ريزي كف چاهك و محل قرار گرفتن بافرها
6- نحوه آماده سازي محل هاي نصب درها
7- محابه نيرو هاي وارده به سازه اصلي چاه
8- مشخص نمودن نقشه اجرايي موتورخانه (قلاب سقف – هواكش موتورخانه و چاهك – درب ورودي – محل تابلوي ۳ فاز)
9- تهيه نقشه هاي كنترل فرمان و نحوه سيم كشي چاهك و موتورخانه
10- ارائه دستورالهمل هاي كابل كشي و آماده سازي تابلو ۳ فاز جهت كارفرما
11- انجام بازرسي هاي فني نهايي و تحويل تجهيزات به كارفرما
مراحل طراحی و اطلاعات ساخت اسانسور از آماده سازی چاهک تا بتون ریزی
جهت جلوگیری از هدر رفتن زمان در پروسه طراحی و انتخاب آسانسور و هزینه های زیاد رعایت نکات ذیل از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و چنانچه سازندگان ساختمان در طول عملیات طراحی و اجرا به نکات قید شده توجه نمایند از مزایای آن بهره مند خواهند شد.
مرحله ۱) آماده سازی کف چاله آسانسور :
الف: جهت نصب آسانسور ارتفاع مورد نیاز از کف چاله تا سطح کف سازی شده اولین توقف آسانسور قبل از بتون ریزی کف چاله حداقل باید ۱۹۰ cm باشد.
ب: در زمان بتون ریزی کف چاله با عنایت به نقشه سکوهای ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل ۱۰ cm بتون مگر و ۳۰ cm آرماتوربندی و بتون ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از ۱۵۰ آرماتوربندی و بتون ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از 150cm شود.
ج: جهت اجرای سکوهای ضربه گیر طبق نقشه های اجرای آرماتورهای انتظار جهت سکوهای ضربه گیر در فونداسیون مذکور پیش بینی می شود.
نکته مهم: در این مرحله پیش بینی چاه ارت ضروری است.
جهت چاه ارت (Earth) تا رسیدن به رطوبت لازم زمینی، و وصل کردن سیم مربوطه، می توان از چاه اصلی ساختمان جهت ایجاد چاه ارت استفاده نمود و چنانچه این چاه پیش بینی نشده است، در محل مناسب و نزدیک به آسانسور چاهی به عمق حداقل ۸/۳ متر ایجاد کرد تا به رطوبت زمینی رسید سپس مواد ذیل را
- نمک ۳۳%
- زغال ۳۳%
- پتاسیم ۳۳%
- سیم مسی بدون روکش به متراژ مناسب جهت محل مورد انتقال
- میله مسی و صفحه مسی ( در بازار به صورت یک مجموعه وجود دارد)
طبق دستورالعمل در چاه حفر شده قرار داده و روی آن را می پوشانیم.
مرحله ۲) تهیه نقشه :
چناچه ساختمان در حال احداث می باشد و دسترسی دقیق به ابعاد مورد نیاز چاهک میسر نباشد، نقشه های زیر لازم است
- پلان تیپ طبقات شامل پارکینگ – زیر زمین – همکف و طبقات در محل نصب آسانسور
- مقطع از چاهک آسانسور با ذکر اندازه های کامل از کف چاله آسانسور تا زیر سقف موتورخانه
- پلان پشت بام ساختمان در محدوده چاهک آسانسور به منظور بررسی تأسیسات و تجهیزات احتمالی موجود در اطراف چاهک به شرکت طرف قرارداد ارائه شود
مرحله ۳) بتون ریزی کف چاهک:
همانطوریکه در مرحله ۱ اشاره شده پس از تکمیل مدارک مورد نیاز (در مرحله ۲) با توجه به شرایط ساختمان و نوع آسانسور طرح اجرایی بتون ریزی کف چاهک به شرح ذیل به کارفرما ارائه خواهد شد.
- بتون مگر ۱۰ سانتیمتر
- بتون آرمه کف و آرماتور بندی ۳۰ سانتیمتر
مرحله ۴ ) عملیات آهن کشی( سازه فلزی) چاهک آسانسور:
آهن کشی عبارت است از سازه فلزی در داخل چاهش آسانسور جهت استقرار براکت های مورد نیاز ریل های کابین و ریل های وزنه بر اساس نقشه طراحی شده توسط فروشنده آسانسور که بشرح زیر می باشد:
- تهیه نقشه اجرایی آهن کشی کامل چاهک
- تهیه لیست آهم آلات مورد نیاز
- نصب داربست فلزی مناسب جهت اجرای آهن کشی
- انجام آهن کشی با نظارت نماینده فنی شرکت فروشنده یا دستگاه نظارت ساختمان
- اجرای ضد زنگ آهن آلات پس از صدور گواهی انجام کار آهن کشی
مرحله ۵ )دیوارکشی اطراف چاهک (در صورتیکه قبل از آهن کشن انجام نشده باشد)
الف: سه طرف چاهک (سمت راست – روبرو – سمت چپ) می بایستی بوسیله دیوارکشی از کف تمام شده اولین توقف تا اطاقک موتورخانه بر روی پشت بام اجرا گردد.
ممکن است دیوارکشی با یکی از روش های زیر برحسب شرایط ساختمان انجام پذیرد:
- ورق کشی: که به تناسب فضا از ورق های فلزی _ یا پانل های گچی استفاده می شود
- رابتیس بندی: با استفاده از تورهای فلزی مخصوص و اندود کاری روی آن
- آجر کشی
ب: انجام اندود دیوار از طرف داخل چاهک بوسیله سیمان – یا خاک و گچ
توضیح:
اگر عملیات کلاف بندی آهن کشی در پشت ستونها و در داخل دیوار قرار می گیرد می بایستی در محل نصب براکت ها بر روی کلافهای افقی فضای خالی مناسب پیش بینی شود تا از تخریب بعدی جلوگیری شود.
جهت اجرای مناسب مورد فوق بر اساس نقشه های درب و ریل که توسط فروشنده آسانسور تهیه می شود امکان پذیر خواهد بود.
در این مرحله اجرای روشنایی داخل چاهک طبق دستورالعمل مربوطه باید انجام شود.
مرحله ۶)ایجاد موتورخانه:
اطاق موتورخانه بر حسب ابعاد و نقشه اجرایی فروشنده اجرا می گرددو رعایت ابعاد و اندازه های زیر الزامی است:
- ارتفاع از روی کف تمام شده آخرین توقف تا زیر سقف اطاق موتورخانه حداقل نباید کمتر از ۶ متر باشد.
- اطاق موتورخانه باید درب با عرض ورودی حداقل 80cm داشته باشد.
- اطاق موتورخانه باید دارای پنجره جهت تهویه باشد.
- نصب هواکش مناسب در موتورخانه (حداقل با فن ۲۵۰ CFM )
- نصب قلاب فلزی در بالای چاهک آسانسور روی سقف موتورخانه مناسب برای حداقل ۲۰۰۰ kg وزن
- فضای موتورخانه همیشه باید دمای مناسب داشته باشد (بین ۵ الی ۴۰ درجه سانتیگراد)
- نصب کپسول آتش نشانی
- نصب تابلو برق سه فاز طبق مشخصات مورد تأیید شرکت فروشنده آسانسور در موتورخانه
- اجرای کابل کشی برق سه فاز تا موتورخانه جهت نصب به تابلو برق سه فاز
- ۱۰چنانچه دو آسانسور در کنار هم قرار دارند باید دریچه ای (Trap Door)به ابعاد حداقل ۸۰×۱۰۰ cm در سقف موتورخانه (بالای فضای مقابل درب ورودی آسانسور در طبقه آخر ) تعبیه گردد.
- زیر سقف چاهک در موتورخانه آسانسورهای دوبله دریچه ای به ابعاد ۶۰۰×500cm برای هر آسانسور تعبیه گردد.
مرحله ۷) دورچینی درب طبقات:
بعد از اتمام نصب ریل و درب و کنترل نهایی عملیات توسط عوامل فنی و تأیید آن باید موارد ذیل انجام شود:
- اجرای دیوار چینی دور دربها بوسیله آجر یا بلوک یا پوشش های فلزی
- پوشش به هر صورتیکه انجام می شود نبایستی از لبه داخلی دربها در سمت چاهک تجاوز نماید و حداقل باید با لبه چهارچوب دربها همسطح باشد
مرحله ۸) اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق
سه فاز:
همانطوریکه در بند ۸و۹ مرحله ۶ آمده است اجرای کابل کشی و نصب تابلو برق سه فاز از اولویت خاصی برخوردار می باشد و لذا به شرح ذیل باید اقدام گردد:
- نصب کابل برق سه فاز از محل نصب كنتور تا موتورخانه آسانسور
- نصب سیم ارت (Earth)
- چنانچه فاصله كنتور تا محل نصب تابلو برق سه فاز بیش از اندازه های استاندارد می باشد باید محاسبه شده در سایز كابل تغییرات لحلظ گردد.
در فاصله های استاندارد از كابل ۵×۱۶ mm برای آسانسورهای ۸ و ۱۳ نفره و از كابل ۵×۱۰ mm جهت آسانسورهای ۴و۶ نفره استفاده می گردد.
تجهیزات لازم كه باید در تابلو برق سه فاز تعبیه گردد.
- سه عدد فیوز
25 A
برای آسانسورهای ۴و۶ نفره
- سه عدد فیوز
50 A
برای آسانسورهای ۸و۱۳ نفره و باری
- كلید گردان
63 A
- سه عدد چراغ زیگنال
- نصب پریز و فیوز مینیاتوری جهت روشنایی موتورخانه – روشنایی داخل چاهك و فن موتورخانه
- تعبیه ترموستات جهت تنظیم دمای موتورخانه و فن
مرحله ۹)بتون ریزی سقف چاهك:
بعد از اتمام عملیات نصب درب و ریل و صدور تأییدیه عملیات توسط فروشنده آسانسور باید طبق مشخصات فنی محل نصب ریلها نسبت به اجرای قالب گذاری آرماتور بندی و بتون ریزی اقدام گردد.
زمان لازم جهت استحكام بتون حدود ۱۵ روز می باشد.
ضمناً مقدار نیروی وارده به سقف بتونی چاهك آسانسور (نیروی دینامیكی Dynamic ) بشرح زیر می باشد:
1. آسانسور ۴ نفره حدود ۳۰۰۰ كیلوگرم
2. آسانسور ۶ نفره حدود ۳۲۰۰ كیلوگرم
3. آسانسور ۸ نفره حدود ۳۸۵۰ كیلوگرم
4. آسانسور ۱۵ نفره حدود ۶۲۰۰ كیلوگرم
نكته مهم: رعایت موارد ایمنی:
در تمامی دوره نصب آسانسور به جهت وجود پرتگاه در مقابل فضای دربهای آسانسور نصب حفاظ ایمنی مقابل دربها و فضاهایی كه حالت پرتگاه دارند الزامی است و باید با نصب تابلوهای
احتیاط و هشدار از بروز هر گونه حادثه ای جلوگیری نمود.
پارامترهای فنی آسانسور
پارامترهای اصلی آسانسورها : نکته : در محاسبه ظرفیت آسانسور ها ، وزن مسافر برای هر نوع محاسبه ای ۷۵ کیلو در نظر گرفته می شود .
پس مثلا اگر ظرفیت اسمی آسانسوری ۶ نفر باشد پس آن آسانسور در واقع توانائی حمل ۶ * ۷۵ یعنی : ۴۵۰ کیلوگرم را دارد .
پارامتر های فنی عبارتند از : الف ) ارتفاع مسیر ( بالا رفتن کابین ) تعداد و محل توقف ها
ب ) ابعاد چاه آسانسور ، کابین و موتورخانه
پ ) ولتاز برق اصلی ، تعداد استارت آسانسور در ساعت و فاکتوربار
ت ) سیستم کنترلآسانسور
ث ) سیستم درب های آسانسور و ورود و خروج و نوع کنترل
ج ) تعداد آسانسورهای و مکان آنها در ساختمان
چ ) شرایط محیطکار کرد
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از:
الف ) وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیر باشد .
ب ) وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل:
– موتور الکتریکی
– گیربکس
– ترمز
– فلکه کششی و یا دنده زنجیر
– شاسیماشین – کوپلینگها ، محورها ، یاتاقانها
پ ) کابین که مسافرین و یا بار را حمل می کند ، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، کف کابین که بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است .
قطعات دیگر عبارتند از :
– سیم تعلیق
– راهنماها که باعث هدایت کابین در مسیر حرکت خود می شود .
– درب کابین و محرک درب
ت ) وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می رود
ث ) چاه آسانسور Hoist Way
این فضا قسمتی یا تماما پوشیده است و از کف چاله تا سقف ( کف موتورخانه ) ادامه دارد در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد .
ج ) سیستم ایمنی
یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بکسل( زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید ، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولا در موتور خانه است شروع می شود .
چ ) ضربه گیر ها
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک پیش آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممکن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرزی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده ( نوع فنری ) و یا مستهلک نماید .
ح ) تجهیزات الکتریکی
که شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد .
خ ) سیستم کنترلی
موتور و گیربکس بالا بر
موتور و کاهنده های بدون چرخ دنده معمولا برای سرعت های بیشتر از ۲.۵ متر بر ثانیه استفاده میشود در حالیکه برای سرعت های کمتر ، از گیربکس های دارای چرخ دنده استفاده می شود قبلا از گیربکس با چرخ دنده های ساده استفاده می شد ولی با پیشرفت روش های طراحی و تولید ، چرخ دنده های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده در گیربکس آسانسورها شد .
و تغییر سرعت از طریق تغییر فرکانس صورت می گیرد .AC موتور گیربکس شامل موتور سه فاز
مقررات ایمنی ترمز آسانسور
در صورت قطع برق و یا قطع برق سیستم کنترل ، سیستم ترمزآسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند ، لذا ، از ترمز های اصطکاکی الکترو مغناطیسی استفاده می شود .اگر کابین با ۱۲۵% بار نامی خود در سرعت معمول خود حرکت کند ، ترمز ها باید قادر به توقف کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگهدارند .
– ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند .
– ترمز توسط الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود .
– اگر جریان برق قطع شود باید حداقل دو وسیله مستقل الکتریکی کنترل کننده داشته باشد .
– در صورت قطع جریان برق ، ترمز باید بلافاصله عمل نماید .
– هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهز باشد
– ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشار دائمی توسط یک نفر این ترمز باز بماند .
مقررات ایمنی سیستم محرکه و ترمز آسانسور
۱- هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد .
۲- حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است .
الف )اسیستم اصطکاکی : با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل ( By traction )
ب ) سیستم مستقیم : این سیستم چه از نوع وینچی بدون وزنه تعادل و چه از نوع فقط برای سرعتهای کمتر از .۰.۶۳ متر بر ثانیه مجاز است . (Positiv drive)
۳- آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتور اصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خود کار سیستم متحرکه را متوقف نماید .
۴- سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی ( اصطکاکی ) داشته باشد .
۵- سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تاخیری پس از قطع مدار باز کننده ترمز ،عمل نماید ( دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم پیچی ترمز متصل است بعنوان یک وسیله تاخیر دهنده محسوب نمی شود .
۶- فشار کفشهای ترمز باید توسط نیروی فنر تامین شود .
۷- ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنتهای نسوز باشد که روی دیسک یا استوانه عمل می کنند .
۸- استفاده از ترمز نواری ممنوع است .
۹- وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تا سر طبقه ضروریست .
۱۰- برای قسمتهای گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها ، چرخ زنجیرها و چرخ دنده ها بایستی حفاظت موثری پیش بینی شود .
۱۱- کلیه اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد .
سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل
کابین و وزنه های تعادل :
کابین و وزنه های تعادل توسط سیم بگسلهای فولادی معلق نگاه داشته می شوند . سیم بگسل های آسانسور به بالای یوک کابین متصل می شوند .یک وسیله اتوماتیک برای تنظیم کشش سیم بگسل تعلیق باید حداقل در یکی از دو انتها وجود داشته باشد. این وسیله با مکانیزم متعادل ساز فشردگی بطور جداگانه معرفی می شود، چنین وسیله ای
شامل یک سوکت گوه ای است که همراه یک فنر مارپیچ فولادی ، ضربه گیر لاستیکی و کابل شو است .
وزنه تعادل :
وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی از وزن بار یا مسافر بکار می رود .ین درصد ۴۵ تا ۵۰ می باشد
وزنه های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثر ضربات احتمالی شکسته نشده و از قاب خارج نشوند . به قاب وزنه باید حفاظ یا حفاظ هایی فلزی نصب شوند تا در صورت شکستن کفشک های وزنه ، قاب از ریل وزنه خارج نشوند .
هدایت کابین :
استفاده از ریل راهنما بعلل زیر است :
۱ ) برای هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی و حداقل کردن حرکات افقی .
2 ) جلوگیری از نوسانات کابین بعلت نیروهای خارج از مرکز
3 ) توقف و نگهداشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم ایمنی
کابین و وزنه تعادل در حرکت خود باید توسط حداقل دو ریل راهنما فولادی صلب هدایت شوند . این دو از فولاد
ساختمانی دارای تنش کششی بیشتر از ۳۷۰ نیوتن بر میلی متر مربع و کمتر از ۵۲۰ نیوتن بر میلی متر مربع ساخته شده اند .
مقررات ایمنی ریل های راهنما :
۱- کابین و وزنه تعادل بایستی هر کدام به وسیله حداقل دو ریل راهنمای سخت ، هدایت شوند .
2- توان و استحکام ریل ها ، متعلقات و اتصالات آن ها باید جهت تحمل نیرو های ناشی از عملکرد ترمز ایمنی ( پاراشوت ) وهمچنین انحناء و پیچشهای ناشی از بار نا متعادل داخل کابین ، کافی باشد .
3- ریل های راهنما باید به گونه ای به براکت ها و سازه ساختمان ها محکم شوند که اثرات نا مطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن ، به صورت خود کار یا با تنظیم ساده ای قابل جبران باشد .
4- جوشکاری ریل ها به همدیگر یا به براکت ها و ساختمان ممنوع می باشد .
انواع کفشک راهنما
کابین ووزنه تعادل می باید بر روی پل راهنما توسط کفشک های بالایی و پائینی که به
شاسی متصل هستند هدایت شوند .
دو نوع اصلی کفشک راهنما وجود دارد که عبارتند از :
۱ ) کفشک های لغزشی :
کفشک های لغزشی که اخیرا استفاده میشود برای سرعت های کم ومتوسط تا حدود ۲ متر بر ثانیه می باشد . صطکاک لغزشی می تواند مقاومت قابل توجهی در حرکت کابین اعمال نماید . با بکار بردن کفشک های لغزشی ریلهای راهنما باید روغنکاری شوند تا مقاومت در مقابل اصطکاک و سایش کم شود و شرایط لغزش بهتر گردد . امروزه استفاده از روغنکاری کننده های خودکار با روغن سنگین یا گریس معمول است .
۲ )کفشک های غلطکی
وجود کفشک های راهنمای غلطکی در آسانسور های سرعت زیاد ضروری هستند ، هر چند نرمی حرکت کابین و صرفه جویی در انرژی به علت کاهش در اصطکاک وجود این کفشک های غلطکی را در آسانسور های با سرعت متوسط را نیز اقتصادی می کند .
گاورنر سرعت غیر مجاز :
گاور نر در موتورخانهقرار دارد و شامل سیم بگسل گاورنر ( ۱ ) ( سیم بگسل ) که از فلکه گاورنر (۲) گذشته و به فلکه کششی ( ۳ ) در ته چاهک امتداد یافته و مجددا به فلکه گاورنر برگشته و حلقه ای تشکیل می دهد . سیستم به وسیله کابین که در نقطه ( ۴ ) به سیم بگسل گاورنر وصل شده به حرکت در می آید . وقتی که سرعت به حد فعال شدن گاورنر برسد ، گاورنر سیم بگسل را نگه می دارد و از آنجائیکه کاین هنوز حرکت خود را در جهت پائین ادامه می دهد لذا سیم گاورنر کشیده شده و در نهایت سیستم ایمنی عمل می نماید .
سرعت فعال شدن گاورنر باید حداقل ۱۱۵ درصد سرعت اسمی باشد . EN81 مطابق
سیستم ایمنی ( پاراشوت )
کابین هر آسانسور که بوسیله سیم بگسل ها یا زنجیر ، معلق و ممکن است به وسیله اشخاص به منظور تردد و جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود ، باید مجهز به سیستم ایمنی یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است گردد . وزنه تعادل زمانی باید یا سیستم ایمنی ( پاراشوت ) مجهز شود که طبقه زیرین آن مسکونی باشد .
سیستم ایمنی یک وسیله مکانیکی برای متوقف کردن کابین ( یا وزنه تعادل ) به طریق در گیر شدن با ریل های راهنما است و در مواقعی که کابین از سرعت تعیین شده قبلی در جهت حرکت به سمت پائین تجاوز کند بدون توجه به دلیل افزایش سرعت ، عمل می کند .
سیستم ایمنی ترجیحا در زیر و در پائین ترین قطعه یوک کابین نصب می شود و بر روی جفت ریل های راهنما عمل می کند . درگیری با ریلهای راهنما باید همزمان باشد ، و کف کابین با بار توزیع شده بطور یکنواخت ، نباید انحراف بیش از ۵ درصد از موقعیت خودش داشته باشد . سرعت مشخص که کابین یا وزنه تعادل باید در آن متوقف ( پاراشوت ) شود برابر با سرعتی است که گاورنر برای آن تنظیم شده تا عکس العمل نشان دهد سیستم ایمنیوزنه تعادل ممکن است یا با خرابی سیستم تعلیق و یا بوسیله یک سیم بگسل ایمنی ، اگر سرعت اسمی از یک متر بر ثانیه متجاوز نباشد عمل نماید . یک سوئیچ سرعت بیش از حد مجاز باید روی دستگاه گاورنر نصب شود تا قبل از فعال شدن سیستم ایمنی مدارات کنترل را قطع نماید .
سیستم ایمنی کابین بر اساس مشخصه های عملکرد طبقه بندی می شوند که به شرح زیر می باشند .
۱) نوع آنی یا لحظه ای : که فشار به سرعت فزاینده ای را بر روی ریل های راهنما در مدت زمان توقف اعمال می نماید . زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است و وسیله ای انعطاف پذیر برای محدود کردن نیروی کند
شوندگی و مسافت توقف معرفی نشده است . این نوع سیستم ایمنیدر اروپا می تواند برای سرعت های تا بکار گرفته شود .
2) نوع پیشرونده : حین توقف فشار محدودی را روی ریل هایراهنما اعمال می کند و بعد از فعال شدن کابل سیستم ایمنی ، نیروی کند شوندگی به طور قابل ملاحظه ای یکنواخت می ماند . زمان و مسافت توقف بستگی به جرم در حال حرکتی که باید متوقف شود و سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می شود دارد .
ضربه گیر ها :
مشخصات :
آسانسور ها باید با ضربه گیر ها که در کف چاهک و در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می گیرند ، تا وسیله اضظرارینهایی را تشکیل دهند . اگر ضربه گیرها به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند باید یک پایه یا فونداسیونی به ارتفاع نیم متر در چاهک قرار بگیرد تا این ضربه گیر ها روی آن بنشینند .
دو نوع کلی از ضربه گیرها وجود دارد :
( Accumulation type ) 1) نوع جمع کننده انرژی
( Dissipation type ) 2)نوع مستهلک کننده انرژی
۱- ضربه گیر نوع جمع کننده انرژی با یا بدون حرکت برگشتی می تواند برای سرعت های تا ۱ و یا ۱.۶ متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود .
2- ضربه گیر نوع مستهلک کننده انرژی مستقل از سرعت اسمی آسانسور بکارگرفته می شود . یک دور انداز ، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف ، در صورتیکه ضروری باشد ،سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربه گیردارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد. ضربه گیر پلی اورتان ( جمع کننده انرژی )
ضربه گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت اسمی پائین بسیار معروفیت یافته است .
ضربه گیر فنی ( جمع کننده انرژی )
قطعه اصلیاین نوع ضربه گیر ها معمولا یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است .
ضربه گیر روغنی (هیدرولیک )( مستهلک کننده انرژی )
در مقایسه با نیروی باز دارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری ،ضربه گیرهای روغنی می توانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایند که نتیجتا باز دارندگی ثابت خواهد بود .
ضربه گیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین ( یا وزنه تعادل ) در لحظه اصابت به حرارت ، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح ، که مساوی با جابجایی ضربه گیر است را داشته باشد . مقررات ایمنی سیم بکسل ها و ایمنی های مکانیکی
( ترمز ایمنی – گاورنر – ضربه گیر )
۱- سیم بکسلهای متصل به کابین و وزنه تعادل می بایستی حتما از جنس فولاد ، حداقل ۲ رشته با حداقل قطر ۸ میلی متر باشند و مخصوص آسانسور ساخته شده باشند .
۲- ضریب ایمنی سیم بکسلها در صورتی که تعداد سیم بکسلها ۳ رشته یا بیشتر باشند حداقل ۱۳ ودر صورتیکه ۲ رشته باشد حداقل ۱۶ می باشد .
۳- حداقل نسبت بین قطر فلکه ها به قطر سیم بکسل ۴۰ میباشد .
۴- بارهای وارده بایستی بصورتی یکسان روی کلیه رشته های سیم بکسل توزیع گردد .
۵- کلیه فلکه های گیربکس و هرزگرد بایستی دارای مانع خروج سیم بکسل از شیار باشند .
۶- ترمز ایمنی ( پاراشوت ) صرفا هنگام پایین آمدن کابین فعال بوده و بوسیله فکها یا قرقره های درگیر با ریلها که در اثر افزایش سرعت کابین از گاورنر فرمان می گیرد ، عمل می کند .
Progressive ) -7- ترمز ایمنی ( پاراشوت ) برای آسانسور های با سرعت حداکثر یک متر بر ثانیه از انواع لحظه ای یا نوع تدریجی برای سرعت های بیشتر از یک متر بر ثانیه حتما از نوع تدریجی باشد .
۸- ترمز ایمنی ( پاراشوت ) می بایستی ترجیحا در پایین ترین قسمت کابین مستقر شده و پس از عمل کردن فقط با بالا آوردن کابین آزاد گردد .
۹- وسیله الکتریکی باید قبل از عملکرد کامل ترمز ایمنی یا درست هنگام ایستادن کابین موتور رااز کار بیاندازد.
۱۰- کنترل کننده های مکانیکی سرعت ( گاورنر ) می بایستی متناسب با سرعت نامی آسانسور و رعایت مقررات ) ) تنظیم و ثابت شده است .EN81-9.9 مربوطه
۱۱-سیم بکسل گاورنر می بایستی با قطر حداقل ۶ میلی متر ، دارای حداقل ضریب اطمینان ۸ و بسیار انعطاف پذیر باشد .
۱۲- کنترل کننده های سرعت ( گاورنر ) بایستی دارای وسیله ای الکتریکی باشد که پس از عملکرد تا آزاد کردن کابین از حرکت آن جلوگیری نماید .
۱۳- آسانسورها بایستی دارای ضربه گیرهای کابین و وزنه تعادل باشند که در پایین ترین حد حرکت کابین و وزنه تعادل و بر روی ستونهایی ( سکوهایی ) نصب میشوند و نوع مناسب آنها با توجه به سرعت و ظرفیت آسانسورها انتخاب می شود.
۱۴-ضربه گیرهای سیار که با کابین و وزنه تعادل در حرکت هستند ، بایستی با ستون های ( سکوهای) حداقل نیم متر ارتفاع که در پایین ترین حد حرکت کابین و وزنه تعادل (در چاهک) تعبیه شده اند تماس حاصل نمایند .
۱۵ – در هر صورت هنگام نشستن کابین روی ضربهگیرها بایستی فضای مناسب در چاهک بعنوان جان پناه وجود داشته باشد
