سبک پارتی

پردیس فناوری کیش _طرح مشاوران ومتخصصان مدریت گروه فنی و مهندسی

شیوه پارتی :


تیره پارتوآ(پارت) یکی از شاخه ھای نژاد آریایی ایرانی است .

که در کتیبه داریوش اول ، سرزمین آنانپرثونامیده شده است .

مرکز استقرار آن ھا شمال خراسان کنونی بوده است.


این شیوه پس از حمله اسکندر به ایران پدیدار شده و در دوره اشکانی ، ساسانی، صدر اسلام و در


برخی جاھا حتی بعداز اسلام تا سده سه و چھار ھجری دنبال شده است .

پس از حمله ی اسکندر،یونانی ھا بسیار تلاش کردند که فرھنگ و سلیقه ی خود را به ایرانیان تحمیل کنند.

در این بین اسکندر برای رسیدن به این ھدف مخصوصا در ایران دستور داد که تا ده ھا ھزار نفر از سربازان او با زنان


ایرانی ازدواج کنند و خود او نیز در میان شاه زادگان و نجیب زادگان دو دختر را به ھمسری اختیار کرد.

ھمچنین ٣٠ ھزار کودک ایرانی را میان سپاه خود تقسیم کرد تا زیردست مقدونیان یونانیان پرورش


یابند و فنون جنگی و زبان یونانی را از آنان فرا گیرند، اما ایرانیان تن به این عمل ندادند.

ویژگی ھای معماری پارتی


  • گوناگونی در طرح ھا و بھره گیری از اندام ھای گوناگون.
  • جفت سازی ”قرینگی“در نیایشگاه ھا و کاخ ھای پذیرایی

  • پاد جفت سازی ”ناقرینگی“ در کاخ ھای مسکونی و خانه ھا.

  • درون گرایی با بھره گیری از میانسرا.
  • شکوه و عظمت دادن به ساختمان ھا با بلند ساختن آنھا

نیارش در معماری پارتی:


  • بھره گیری از آسمانه ھای خمیده تاقی و گنبدی (تاق آھنگ، تاق و تویزه و نیم گنبد)
  • بھره گیری از چفدھای مازه دار برای تاق ھا و گنبدھا،

  • پی سازی با سنگ لاشه،

  • گوشه سازی چوبی، سکنج، ترمبه و فیلپوش در زیر گنبدھا.
    ساختمایه ھای بوم آورد، سنگ لاشه، خشت و آجر، ملات گیر چارو.

آرایه (تزیینات) در معماری پارتی:

  • گچ بری با خطوط شکسته و خمیده
  • بھره گیری از کنگره ھا و کوردرھا در نمای ساختمان

آثار معماری در سبک پارتی :

  • (آثار متعلق به دوره ی اول ( اشکانیان )
  • مانند : معبد نساء , کاخ آشور , معبد آناھیتا
  • (آثار متعلق به دوره ی دوم ( ساسانیان )
  • مانند : تخت سلیمان , آتشکده ی نیاسر , کاخ فیروز آباد ( آتشکده ی فیروز
  • آباد ) ,کاخ کسری

مجموعه ی نساء :


  • این مجموعه در عشق آباد امروزی ( ترکمنستان ) و توسط باستان شناسانکشف شده است.
  • استفاده از ستون ھای ۴ پیلک در طراحی فضاھا
  • خرد کردن مقیاس با ایجاد نیم ستون در داخل جرزھا
  • استفاده از تصاویر اجداد و نیاکان در تزئین فضاھا
  • استفاده از رنگ در فضاھای داخلی ( قرمز – سفید )

کاخ الحضراء :

  • در بین النھرین ساخته شده , بنا کاملا” برون گراست.
  • ساخت این تیپ بناھا در معماری بومی منطقه خراسان به چشم می خورد .
  • در کاخ الحضرا ترکیب ایوان ،میانسرا و فضاھای وابسته دیگر دیده می شود.

آثار شاخص معماری سبک پارتی:

معبد آناھیتا

معبد آناھیتا در مرکز شھر کنگاور در مسیر میانی ھمدان به کرمانشاه این بنا روی تپه ی


طبیعی با حداکثر ارتفاع ٣٢ متر نسبت به سطح زمین ھای اطراف بنا شده است.


«آناھیتا» نام یکی از الھه ھای ایرانی در اوستا است که مظھر باروری ، شفا و خرد به


شمار می رود. این ایزد بانو یکی از محبوب ترین الھه ھای آریایی است و از دیرباز مورد

احترام ایرانی ھا بوده است.


معبد مشھور آناھیتا با حدود ۴/۶ ھکتار وسعت، روی صخره ای رو به دشت کنگاور ساخته

شده است.

در گذشته، صفه سازی (نوعی روش سکو سازی ) در میان ایرانیان باب بود،


بنابراین این معبد نوع معماری خود را از این شیوه دریافت کرده است.

ردیفی از ستون ھای سنگی با ارتفاع ٣۵۴ سانتی متر در این معبد برپا بوده اند


که امروزه آثار آن ھا به جا مانده است. سازندگان با استفاده از جوی ھایی، آب


رودخانه ی اطراف معبد را ھدایت و به آبگیر وسط معبد می ریخته اند.

از آنجایی که آناھیتا الھه ی آب است این کار به بھترین نحو صورت گرفته و به خوبی ھنر


مھندسی در ایران قدیم را نمایان می کند.

معبد آناھیتا ( ایزد آب ) در کنگاور کرمانشاه :

  • این بنا در دوره ی اشکانی ساخته شده و در دوره ی ساسانی مرمت شده است .
  • نوع پلان بنا به صورتتالار ستون دار بوده .
  • استفاده از سنگ تراش ھای صیقلی در بخش ھای دوره ی اشکانی .
  • از سنگ لاشه در دوره ساسانیان استفاده شده است .
  • گرامی داشت ایزد یا الھه ی آب ( آناھیتا ) ساخته شده است ,
  • نوع پلان برون گرا است.
  • معبد خورھه

معبد خورھه در استان مرکزی و در نزدیکی شھرستان محلات و در روستایی با نام خورھه


قرار داد.


این بنا با آثاری چون تخت جمشید از نظر نقش بندی تفاوت داشته و از پایه ستون به طرف


بالا به شکل مخروط ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ھا حلزونی است.

تا سال٣٧٨ ھجری قمری از بنای خورھه چھار ستون پابرجا بوده است که دوتای آن به مرور تخریب


شده اند.

ساختمان اصلی بنای جنوبی با ستون ھا، اتاق ھا و صحن حیاط. ساختمان شمالی


از قسمت جنوب به بنای اصلی متصل شده است. این قسمت اتاق ھا وراھرویی را

تشکیل می دھد و دارای اتاق مربع شکل بزرگی است که حیاط پشتی به حساب


می آید. بنای شامل تعدادی اتاق و یک تالار است.

ایوان کرخه در خوزستان

یکی از بناھای مھم است که در آن برای اولین بار از پوشش طاق و تویزه استفاده شده است .

تاق میان دو تویزه یا با تیر چوبی یا خوانچه پوش و کژاوه پر می شده است .

بدین ترتیب سنگینی تاق را بر تویزه ھا و جرزھا نھاده اند و توانسته اند از میان تویزه ھا نور بگیرند .


عینا بعد ھا ھمین نحوه نورگیری در یکی از کلیساھای جنوب فرانسه به کار رفته است.

در انتھای ایوان دو راھرو و پشت آن گنبدی بوده که نور را از سقف می گرفته است.

بناھای به جای مانده از سبک پارتی

  • نیایشگاه آناھیتا کنگاور کاخ الحضرا
    کاخ آشور مجموعه نسابناھای به جای مانده از سبک پارتی
    کوه خواجه بازه ھور
    آتشکده فیروزآباد (قلعه ی دختر) آتشکده ی نیاسر
  • طاق کسرا بیشاپور
    کاخ سروستان کاخ قصر شیرین

ارتباط با ما : 
تلفن : ۰۲۱۶۶۱۷۶۱۹۶       ۰۲۱۶۶۴۹۳۵۲۷      ۰۹۰۵۹۶۲۶۹۰۰
نشانی : بلوارکشاورز خیابان ۱۶ آذر انتشارات دانشگاه تهران پلاک ۵۴ طبقه۵ واحد ۹
ثبت نام از طریق سایت زیر 
www.portal.kishtech.ir

شبکه های اجتماعی پردیس فناوری کیش : 

سامانه آموزش مجازی رهیاران : www.rahyaranlms.ir 
کانال تلگرام kishtech@ 
 اینستاگرام    kishtech.ir_             kishtech.ir